شاهنشاه خورش‌ها و نخستین خورش جهان/ «قیمه» از کی غذای نذری محرم شد؟

به گزارش فارس، قیمه در ایران قدیمی‌تر از این حرف‌هاست و در دوره صفویه هم «ژان شاردن»، سیاح فرانسوی آن را دیده و چشیده و درباره‌‌اش نوشته است: «[ایرانیان] گوشت را هرگونه به کار برند، خواه خورش قیمه یا انواع خورش‌های دیگر یا کباب باشد، با بهترین ادویه چاشنی می‌زنند».

«نادر میرزا قاجار» نواده «فتحعلی شاه قاجار» نیز در کتاب «خوراک‌های ایرانی» که به آشپزی دوره قاجار اختصاص دارد از این باور ایرانیان قاجاری پرده برمی‌دارد که قیمه متعلق به دوره ساسانیان و بلکه نخستین خورش جهان است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی درباره قیمه نوشته است: «شاهنشاه خورش‌ها و از ساسانیان مانده، بدان جای که از این خورش گمان است پیش‌تر خورشی نبود. بس نیکو و بامزه و گوارنده و پسنده‌ هرکسی است. و آن، چنان پزند که گوشت فربه باید که آن را به کارد پاره‌ها کنند چون فندقی هر یک به یک‌اندازه و روغن باید هر چه پاک‌تر و بهتر. پس به دیگدان بریزند... چون پیاز و گوشت به اندازه سرخ گردید، نیمه‌‌نخود [لپه] به‌اندازه افکنند، پس آب به‌اندازه ریزند و برافروزند تا نیک پخته شود. پس، زعفران به آب سوده [بسایند، مخلوط کنند] در آن ریزند که به رنگ زعفرانی گردد. و از داروها [ادویه‌ها] افشانند».

البته به قیمه بادمجان هم ارادت ویژه داشته و در ادامه نوشته است: «و بدان‌گاه که بادنگان [بادمجان] بُوَد، قیمه‌ بادنگان بهترین خورش‌‌هاست... بادنگان‌های سرخ‌کرده بدان افکنند تا نیک پخته گردد و نیک‌ترین خورش‌هاست».

با این ارج و قربی که قیمه نزد مردمان عهد قاجار داشته، معلوم است که چرا این غذا را برای پخت نذری و اطعام عزاداران محرم برمی‌گزیدند؛ غذای عزیز و لذیذ و همه‌پسند! 

ایرانیان دوره قاجار خورش قیمه را غذایی لذیذ می‌دانستند که پختش به‌دلیل دسترسی دائمی به مواد اولیه‌ آن، در تمام فصول سال امکان‌پذیر بود 

قیمه با گوشت قورمه

علاوه‌ بر علاقه ایرانیان دوره قاجار تا دوره حاضر به قیمه روایت‌های دیگری هم درباره جایگاه این خورش محبوب در میان غذاهای نذری وجود دارد؛ از جمله اینکه: «چرخشی بودن محرم که گاه به تابستان می‌افتاد و گاه به زمستان در گذر زمان محبوبیت قیمه را برای نذری افزایش داد؛ چرا که قیمه به‌دلیل امکان نگه‌داری لپه خشک، برخلاف قورمه‌سبزی و خورش بامیه و خورش کدو و... خورش تمام فصول است».

روایت دیگر اینکه: «نباید نقش زنان را در بسط و گسترش نذری‌های ایام محرم نادیده گرفت. زنان علاوه‌ بر اینکه در پخت غذای نذری در تکایا مشارکت داشتند، دارای مراسم مستقل خود نیز بودند. زنان دوره قاجار و پهلوی معمولا مراسم کوچکی را در این ایام در خانه‌هایشان برگزار می‌کردند و برای برآورده‌شدن حاجتشان نذری می‌دادند.

در این مراسم که بانوان مدیریت را به‌طور کامل بر عهده داشتند [برای بی‌نیازبودن از ذبح گوسفند و شقه‌کردن گوشت توسط مردان] از گوشت ذخیره‌ شده که به آن قورمه می‌گفتند، استفاده می‌کردند که این گوشت بیش‌تر مناسب قیمه بود و قیمه‌ بهتری با مزه خاصی با آن پخته می‌شد که مطلوبیت بیشتری از دیگر خورش‌ها داشت و پرطرفدار بود. گوشت قورمه در واقع گوشت خرد شده‌ است که پس از سرخ‌کردن در روغن در ظروف سفالی یا خیک نگهداری می‌شد. یکی از دلایلی که امروزه غذای نذری غالب این ایام قیمه است به این موضوع برمی‌گردد».

دیگ‌های نذری در دوره قاجار

ربط قیمه محرم به رضاخان!

روایت دیگری که از دلیل رواج طبخ قیمه در ایام محرم وجود دارد به دوره پهلوی اول بازمی‌گردد و ماجرا از این قرار است: «رضاخان که پیش از رسیدن به‌ سلطنت در مراسم سوگواری‌ ماه محرم شرکت می‌کرد پس از رسیدن به‌ حکومت تغییر رویه داد و به‌ تدریج مراسم عزاداری را ممنوع کرد. شهربانی برای برقراری مجالس عزاداری موانع و مشکلاتی به‌وجود آورد و از صاحبان تکایا و هیأت‌ها خواست برای برگزاری مراسم‌ ماه محرم اجازه بگیرند.

یک روایت درباره قیمه به ممنوعیت عزاداری در ایام محرم در دوره رضاخان و برگزاری مجالس عزا در خانه‌ها مربوط می‌شود

بعدها در دوره رضاخان حرکت دسته‌های عزادار نیز در ایام محرم ممنوع شد. حتی اگر احیانا در بعضی خانه‌ها مخفیانه و به‌صورت پنهانی مراسم عزاداری برپا می‌شد صاحبخانه‌ها تحت ‌تعقیب قرار گرفته و راهی زندان می‌شدند. نوحه‌گران و تعزیه‌خوانان دستگیر شدند... ممنوعیت عزاداری علنی در دوره رضاخان باعث شد تا این مراسم به‌ جای تکیه و حسینیه و مسجد، در منازل بزرگ و خانه‌باغ‌ها برگزار شود».

طبق این روایت در تهران قدیم در مراسم‌ محرم بیشتر با آبگوشت و گوشت کوبیده و گاهی عدس‌پلو از عزاداران پذیرایی می‌شد، اما از وقتی مجالس عزا به خانه‌ها رفت غذاهای نذری هم به سبک غذاهای خانگی نزدیک شد و قیمه به‌دلیل همه‌پسند بودن غذای اصلی شد.

قیمه با همه روایت‌های متفاوتی که درباره‌اش وجود دارد همچنان محبوب‌ترین غذای نذری ایام محرم در ایران است

منبع: الف

کلیدواژه: دوره قاجار غذای نذری ایام محرم خانه ها خورش ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.alef.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «الف» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۶۳۸۷۱۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نخستین ربات تمام الکتریکی جهان رونمایی شد/ با توانایی حفظ سرعت ثابت

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا به نقل از اینترستینگ اینجینرینگ، اخیراً حوزه‌ ربات‌های انسان‌نما فعالیت‌های فشرده‌ و گسترده‌ای را به خود دیده است و چندین استارت‌اپ برای عرضه نمونه‌های اولیه خود به بازار باهم رقابت می‌کنند. حالا، یک مرکز نوآوری رباتیک با حمایت دولت پکن توانسته نخستین ربات انسان‌نمای الکتریکی خود را با نام «تیانگونگ» (Tiangong) معرفی کند.

تیانگونگ که توسط مرکز نوآوری ربات‌های انسان نما پکن ساخته شده است، یک ربات همه منظوره با توانایی حفظ سرعت ثابت ۶ کیلومتر در ساعت (۳.۷۳ مایل در ساعت) است.

دولت چین قصد دارد دسترسی گسترده به پلتفرم ربات انسان نما را از طریق تیانگونگ تسهیل کند و آن را به عنوان یک راه حل منبع باز ارائه کند.

تیانگونگ؛ انسان‌نمای چابک و سازگار

سر، بازو‌ها و پا‌های تیانگونگ به لطف محرک‌های کاملاً الکتریکی آن می‌توانند در جهات مختلف حرکت کنند.

تیانگونگ با قد ۱۶۳ سانتی‌متر به چندین حسگر برای درک بصری مجهز شده است و سرعت پردازش آن ۵۵۰ تریلیون عملیات در ثانیه است. همچنین دارای حسگر‌های نیروی ۶ محوره با دقت بالا برای ارائه بازخورد دقیق نیرو است.

این ربات انسان نما علاوه بر عملکرد کاملاً الکتریکی خود، دارای ساختار سبک وزن (۹۴.۷ پوند یا ۴۳ کیلوگرم) است که پایداری در حین حرکت، به ویژه در حالت دویدن، را تضمین می‌کند. حرکت طبیعی دویدن این ربات از طریق یادگیری تقلیدی تقویتی مبتنی بر حافظه‌ی حالت، یک مهارت پیشرفته در یادگیری حرکت است که توسط ربات‌های انسان‌نمایی استفاده می‌شود.

در ضمن، ربات انسان‌نمایی تیانگونگ از مجموعه‌ای از حسگر‌های ادراک بصری، حسگر‌های دید سه‌بعدی و یک واحد اندازه‌گیری دقیق ناوبری (IMU) استفاده می‌کند. این مجموعه حسگر‌ها به طور کلی به چالش‌های کنترل حرکت اساسی ربات پاسخ می‌دهد.در ادامه ویدئویی از حرکت این ربات را مشاهده می‌کنید:

دانلود فیلم اصلی کد ویدیو

همانطور که در ویدیوی بالا دیده می‌شود، توانایی تیانگونگ در پیمایش یکپارچه در شیب‌ها و پله‌ها حتی بدون ورودی بصری قابل توجه است. همچنین این ربات با اصلاح سریع راه رفتن خود، برای جلوگیری از زمین خوردن سازگاری بیشتری را نشان داده است.

به گفته توسعه‌دهندگان، تیانگونگ قبلاً مهارت‌های دویدن مشابه انسان را نشان داده است و قابلیت منبع باز این ربات راه را برای توسعه‌های آینده هموار و امکان کاربرد‌های تجاری گسترده‌تری را فراهم می‌آورد.

تلاش جسورانه چین

چین برای پیشروی در حوزه توسعه ربات‌های انسان‌نما  برنامه‌ای دقیق دارد.

در نوامبر ۲۰۲۳، وزارت صنعت و فناوری اطلاعات چین یک استراتژی دیداری را اعلام کرد که هدف از آن آغاز تولید انبوه ربات‌های انسان‌نما در سال ۲۰۲۵ است. بر اساس این استراتژی، تا سال ۲۰۲۷، این ربات‌ها همچنین قادر به تفکر، یادگیری و خلق خواهند بود.

به عنوان بخشی از این برنامه، مرکز صنعت رباتیک پکن، ۱۱۰ شرکت اکوسیستم رباتیک را به هم متصل کرده است. آنها قصد دارند یک سیستم زنجیره‌ی صنعتی کامل را ایجاد کنند که شامل برنامه‌ها، ماشین‌های کامل و قطعات کلیدی است.

تمرکز این مرکز بر روی توسعه پلتفرم‌های مادر برای نرم افزار و سخت افزار است. همچنین هدف آن حل مسائل مهمی است که صنعت با آن مواجه است، مانند سیستم عامل‌های منبع باز و سیستم‌های کنترل عملیات، که نیاز به توجه فوری دارند.

مطابق با استراتژی دولت، طراحی منبع باز تیانگونگ آن را از شرکت‌های تجاری رباتیک متمایز می‌کند و مؤسسات دانشگاهی و شرکت‌های رباتیک را قادر می‌سازد از آن به عنوان پایه‌ای برای نوآوری استفاده کنند.

حوزه ربات‌های انسان نما در چین در حال شکوفایی است و دارای مدل‌های پیشرفته از شرکت‌های خصوصی مختلف است به طوری که کارشناسان پیشنهاد می‌کنند که پیشرفت قابل توجه چین در ادغام قابلیت‌های هوش مصنوعی در زندگی روزمره می‌تواند پیشرفت ربات‌های انسان نما را تسریع کند.

 

انتهای پیام/